De komst van Oscar Gloukh naar Ajax lijkt slechts een kwestie van tijd. De talentvolle middenvelder van Red Bull Salzburg staat op het punt een contract te tekenen bij de Amsterdammers, die naar verluidt zo’n 14 + 2 miljoen euro over hebben voor de 21-jarige Israëliër. Hoewel de Israëlische vlag al jarenlang een vast beeld is op de tribunes in de Johan Cruijff ArenA, waren spelers met een Israëlische achtergrond bij Ajax opvallend zeldzaam. En ook het verleden van de club, met wortels in de Joodse gemeenschap van Amsterdam, verdient daarbij een bredere blik.
Israëlische spelers in Ajax-shirt
Hoewel er sprake is van een sterke link, zijn Israëlische spelers bij Ajax zeldzaam:
- Roni Kalderon stond begin jaren ’70 onder contract bij Ajax, maar kon zich niet onderscheiden in een selectie met grootheden als Johan Cruijff en Sjaak Swart.
- Oscar Gloukh zou daarmee de eerste Israëlische speler kunnen worden die echt tot het eerste elftal behoort en impact kan maken. En dat is opvallend met recente voorbeelden bij PSV (Eran Zahavi) en Feyenoord (Ofir Marciano)
Oscar Gloukh: de nieuwe generatie
Met Oscar Gloukh haalt Ajax niet alleen een technisch begaafde middenvelder binnen, maar ook een speler met internationale allure. Samen met zijn familie heeft hij zijn loopbaan netjes uitgestippeld. En dat betekent bewuste keuzes maken en zich niet laten door geld. Hij maakte indruk bij Maccabi Tel Aviv en maakte daarna bewust de overstap naar Red Bull Salzburg. En ook nu weer waren er grotere en kapitaalkrachtige clubs die Gloukh probeerde binnen te halen. Het is echter Ajax dat aan de haal gaat met één van de grootste talenten van Israël.
Het symbool en de vlag: supporters en identiteit
De Israëlische vlag is al decennia lang zichtbaar bij thuis- en uitwedstrijden van Ajax. Supporters noemen zichzelf ‘superjoden’ en zingen liederen waarin de Joodse identiteit wordt gevierd. Deze cultuur is ontstaan in de jaren ’70 en ’80 van de vorige eeuw. En dat was deels als tegenreactie op antisemitische spreekkoren van tegenstanders. Uiteindelijk werd het juist door Ajax-fans omarmd als geuzennaam.
Toch is deze toe-eigening van Joodse symboliek door voornamelijk niet-Joodse fans niet zonder controverse. Diverse Joodse organisaties hebben zich uitgesproken tegen het gebruik ervan.
Tegelijkertijd staat Israël niet gelijk aan het Jodendom. Dat is een belangrijke nuance. Het is belangrijk om het onderscheid te maken tussen Israël als land en het Jodendom als religie of etnische identiteit. De associatie van Ajax met het Jodendom ontstond historisch in de binnenstad van Amsterdam met wijken zoals de Jordaan en zoals de naam vernoemt de Jodenbuurt. Laatste buurt was tot aan de Tweede Wereldoorlog in de buurt van het Weesperplein.
Joodse wortels in de clubtop: de familie Van Praag
De associatie van Ajax met het Jodendom is niet alleen zichtbaar op de tribune. Maar tot voor kort ook in de clubleiding. Een van de bekendste voorbeelden is de familie Van Praag:
- Jaap van Praag, van Joodse komaf, was voorzitter van Ajax van 1964 tot 1978. Onder zijn leiding won Ajax drie Europa Cups I op rij (1971–1973).
- Michael van Praag, zijn zoon, stond tussen 1989 en 2003 aan het roer. Onder zijn voorzitterschap won Ajax de Champions League in 1995.